03/11/2007: Welke ‘democratisch verantwoorde’ alternatieven stellen jullie voor?

De vereniging VoorEVA (Voor een Ethiek van de Verkiezings Automatisering) is zeker niet tégen vooruitgang. Een behoorlijk aantal leden van de vereniging is trouwens afkomstig uit de wereld van de informatica en verschillende leden werken juist aan de technische vooruitgang van onze samenleving. Maar wij vinden wèl dat elke technische vooruitgang beter tot stand wordt gebracht met het oog op andere doeleinden dan louter technische vooruitgang omwille van de technische vooruitgang zonder meer. In het geval van de elektronische verkiezingen zoals die tegenwoordig in België bestaan, heeft men twee fundamenten van ons democratisch systeem opgeofferd aan een veronderstelde technische vooruitgang: het gewaarborgd stemgeheim en dat de kiezers zèlf de kiesverrichtingen controleren. Onze representatieve democratie wordt gelegitimeerd door het principe van de volkssouvereiniteit die eigenlijk ènkel op de verkiezingsdagen daadwerkelijk geldigheid krijgt. Als de controle op de verkiezingen in handen komt van de heersende machten is de uitoefening van de volkssouvereiniteit niet langer een feit.

De machine moet blijvend ten dienste staan van de doelen die de Mens haar oplegt. Ze mag deze doelen niet aan haar eigen logica ondergeschikt maken. Wij willen de traditionele papieren stem niet tegen elke prijs bewaren, en wij staan zeker open voor de mogelijkheid dat de burgers tijdens de stem- en/of telverrichtingen door machines worden bijgestaan. Maar dat aanvaarden wij enkel op voorwaarde dat de principes van eerlijke verkiezingen niet in het gedrang komen: de vrije verkiezingen moeten gevrijwaard worden door het vasthouden aan het stemgeheim, hetgeen de kiezer zelf moet kunnen vast stellen, en de controle van de kiesverrichtingen door de kiezers zèlf. Het is precies met het oog daarop dat de wetgevers tenminste wat betreft de papieren stem een uiterst gedetailleerde Kieswetgeving uitwerkten. Vele jaren van politieke strijd zijn nodig geweest om vrije en eerlijke verkiezingen te kunnen waarborgen. De invoering van stemmachines is voor ons slechts aanvaardbaar als dat gebeurt met respect voor deze verworvenheden. Het voor het ogenblik aan 44% van de Belgische kiezers opgelegde elektronische stemsysteem trekt de voorwaarden voor vrije en eerlijke verkiezing onherroepelijk in het belachelijke. De oprichting van een ‘college van deskundigen’, dat daarenboven ook nog eens door de overheid zèlf wordt aangesteld, kan in geen geval de burgercontrole vervangen.

Wij beschouwen de manier waarop de papieren stembusgang en de handmatige telling (nog steeds geldig voor 56% van de Belgische kiezers) georganiseerd worden als referentie. Wij sluiten niet op voorhand uit dat het ooit mogelijk wordt technische systemen te ontwerpen en op punt te stellen die de burgers en bijzitters kunnen helpen bij de stem- en/of telverrichtingen, maar wij denken wel dat het niet de taak is van een burgervereniging als VoorEVA om zoiets te verwezenlijken. Wij willen echter wel graag melden dat meerdere leden van onze vereniging nogal wat tijd hebben uitgetrokken om zich met die uitdaging bezig te houden. Zij hebben echter kunnen vaststellen dat het helemaal geen eenvoudige opgave is een machinale procedure uit te werken waarvan de verschillende stappen gemakkelijk te controleren zijn door om het even welke burger-kiezer die kan lezen, schrijven en tellen. Dezer dagen zijn het nog steeds enkel de traditionele stem- en telverrichtingen die de principes van vrije en eerlijke verkiezingen respecteren. Laten we niet overhaast te werk gaan! De democratie en het correct functioneren daarvan zijn te belangrijk voor de sociale vrede.